Beste lezer, Het beeldhouwwerk van Paulo Neves, over de hele wereld verspreid, vertolkt zijn relatie met het materiaal en zijn relatie met het sacrale: "Het is meer een onbewust proces. Het is een proces waarin ik meer een instrument ben”. Lees meer over deze Portugese beeldhouwer in zijn interview met QUO Magazine. |
Paulo Neves |
Dear reader, Paulo Neves’ sculptures, spread all over the world, reflect his relationship with the material and his relationship with the sacred: "It is actually more an unconscious process and in this process I am but an instrument". Read more about this Portuguese sculptor in his interview to QUO Magazine. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Of het nu over Gonny’s nieuwe kast gaat, of de ‘black square’ van Malevich of het grijze vlak van de leerlingen van Jc Duarte, creativiteit is overal, mits de bereidheid er is om het toe te laten. Deze editie is een uitnodiging om te genieten van alles wat gecreëerd werd. Geniet van de creativiteit van de deelnemers en ook van je eigen creatieve manier om ernaar te kijken! De volgende editie van QUO Magazine verschijnt in de zomer van 2012 met het thema: “(H)art”. |
Whether we talk about Gonny's new kitchen cabinet, or Malevich’ black square or the grey area of Jc Duarte’s pupils, creativity is everywhere, provided there is willingness to see it. This issue is an invitation to enjoy all that has been created. Enjoy the creativity of the participants and also your own creative way to look at it! The next issue of QUO Magazine will be online summer 2012 with the topic: “HeArt”. |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
QUO Magazine is een levend project dat zijn naam goed recht doet: QUO (???) Wie weet… we gaan! Dit creatieve proces ‘QUO Magazine’ genoemd vaart steeds verder op de kunstzinnige wateren van haar deelnemers. En zo begint de eerste editie van het nieuwe jaar met het thema: ‘creativiteit’. Gedurende de zes jaar dat ik Speelhofje/QUO Centrum heb gerund, heb ik, voor vrienden en hun vrienden, ‘open podia’ georganiseerd. We begonnen dan aan de rijk gevulde tafel, met allerlei verschillende hapjes en drankjes die een ieder had meegebracht, en daarna was het podium open voor een ieder die iets zou willen presenteren. Wat op (vaak) spontane wijze op die avonden gebeurde was een ware verrukking die het even aangenaam maakte publiek danwel acteur, muzikant, dichter en/of speler te zijn. Vorig jaar heb ik zo’n ‘open podium’ geïntroduceerd in het museum waar ik werk, en het evenement gaat nu ook over de grenzen. Ook vrienden dragen bij aan de verfijning van het project. Wat een mooie beweging! QUO Magazine zal in de nabije toekomst ook open podia gaan organiseren, zijnde het in dit geval, met een van te voren geplande lijst deelnemers. Naast de organisatie van exposities, in samenwerking met Paulo Neves, kunnen jullie dus rekenen op bijzondere avonden onder de bijzondere Portugese zonsondergang. Ik wens ons allemaal een creatieve kijk op het leven! In liefde Teresa Pinto Reageren: |
||
|
||
QUO Magazine is a living project that honors its name: QUO (???) Who knows ... we go! This creative process called ‘QUO Magazine’ navigates on the artistic waters of its participants. And thus we start the first issue of the new year with the topic: ‘creativity’. During the six years that I've run Speelhoje/QUO Centrum, I’ve organized ‘open podia’ for friends and their friends. We would then start the evening at the richly-filled table with all sorts of different snacks and drinks each one of us would bring, and afterwards the stage would be open to any and all who would like to present something. What happened - often so spontaneously - during those evenings was a true delight that made it very pleasant, either to be part of the audience either to be an actor, musician, poet and/or player. Last year I also introduced an 'open podium' in the museum where I work. The event goes now over the borders. The friend’s contribution to the refinement of the concept is also great. What a wonderful movement! QUO Magazine will then organize open stages in the near future, with a pre-planned list of participants. Besides the organization of exhibitions - in collaboration with Paulo Neves -, you can count on special evenings under the special Portuguese sunset. I wish us all a creative look at life! With love Teresa Pinto Reactions: |
Vragen – antwoorden Jc Duarte |
||
Creativiteit, zo denk ik, is het doen van iets dat gedaan moet worden, het oplossen van een probleem gebaseerd op nieuwe redeneringen en op een manier die degene die het doet bevalt. Ik geloof ook dat creativiteit geen exclusief terrein is van de zogenaamde ‘kunst’. Je kunt creatief zijn in de manier waarop je delicatessen op een schaal zet, in de vorm waarin je de jonge wijnstokken knoopt aan de stokken die hen zullen helpen groeien, in de route beschreven door een mop wanneer je de vloer schoonmaakt… Natuurlijk kunnen het houwen van een beeld, het schrijven van een plot, de dansstappen op de klanken van een lied... ook creatief zijn. En dat zijn ze vaak! Maar het doen van iets dat gedaan moet worden altijd op dezelfde manier – omdat er externe of interne stimuli zijn die ons ertoe verplichten, is geen creativiteit: het is de herhaling van een verworven routine of bekende formules. De creativiteit bestaat in het vinden van nieuwe oplossingen. In het werken met jonge studenten van audiovisuele media, is mijn grootste zorg altijd dat zij hun eigen manier van zien vinden, hun eigen weg om de problemen, of de oefeningen die ik telkens geef, op te lossen. Natuurlijk impliceert dat ook dat zij bestaande technieken wel moeten leren, de zogenaamde "communicatieregels" èn het werk van de meesters - de oude en de hedendaagse. Omwille van het verkrijgen van het ‘gereedschap’, om datgene wat hun geest creëerde te kunnen materialiseren en zo beide te verenigen. En, ik moet bekennen: het creatieve vermogen van de studenten blijft me verrassen. Maar creativiteit heeft, gewoonlijk, drie grote problemen: druk, oriëntatie en tijd. |
Onder “druk” versta ik de urgentie in het doen van wat gedaan moet worden. Een urgentie die niet gerelateerd is aan horloges of kalenders, maar aan de noodzaak om iets te doen. Meestal geldt dat hoe noodzakelijker het is om iets te doen, des te creatiever, of juist niet, is het resultaat. Ofwel de gevonden oplossing is iets nieuws, vrucht van een combinatie van kennis, ervaring en de wil om naar tevredenheid te werken, òf een taak wordt uitgevoerd met behulp van bekende formules, in een poging om maximale effectiviteit te krijgen met een minimale materiële of intellectuele inspanning. De oriëntatie verwijst naar de gebieden welke meer plezier of voldoening geven. Het is niet gebruikelijk om creativiteit te vinden in het doen van een taak die je haat. Zelfs wanneer je niet houdt van wat je doet of het je onbekend is moet je een positieve empathie hebben met de taak om hem te laten resulteren in iets creatiefs. Zo niet, vaker wel dan niet, is het resultaat iets repetitiefs, triviaal. De tijdskwestie heeft betrekking op de tijd van het levenspad. Meestal, ontstaat het hoogtepunt van creativiteit tijdens de jeugd. De confrontatie met nieuwe situaties leidt tot nieuwe oplossingen. Maar, naarmate de tijd verstrijkt, krijgen we meer ervaring(en), en het aantal nieuwigheden vermindert. De geaccumuleerde ervaringen, "problemen" en antwoorden zullen leiden tot de toepassing van verworven technieken en oplossingen die wij als geldig aannemen. Dan zijn we de factor "economie van inspanning" opnieuw aan het toepassen. Maar sommigen, met een rusteloze geest en met meer vragen dan antwoorden, kunnen hun creativiteit actief handhaven gedurende hun hele leven. Dit is wat ik probeer te ontwikkelen onder de studenten: dat ze proberen de verhouding vragen/antwoorden onevenwichtig te houden, met voorkeur voor het eerste. En als op een dag een student mij deze afbeelding toont als zijnde een foto van een tulp en, geconfronteerd met een verzoek om uitleg, mij antwoordt dat het de inter-moleculaire ruimte is van een tulp, kunnen we over de doeltreffendheid van de fotografie als communicatiemiddel discussiëren, evenals over de techniek die gebruikt werd om het te maken, maar ik zal moeten toegeven dat de creativiteit (mijn) applaus verdient. |
|
|
||
Vragen – antwoorden Jc Duarte |
||
Tenho para mim que criatividade é o fazer de algo que tem que ser feito, o resolver de um problema, baseado em premissas novas e de uma forma que agrade a quem o faz. Também entendo que a criatividade não passa em exclusivo pela chamada “arte”. Pode ser-se criativo no modo como se colocam as iguarias numa travessa, na forma como se prendem as jovens vides às estacas que as hão-de ajudar a crescer, no trajecto descrito por uma esfregona ao lavar o chão… Claro que o esculpir de uma estátua, o colocar um enredo sob a forma de palavras, os passos de dança ao som de uma música… também podem ser criativos. E são-no muitas vezes! Mas o fazer algo que te que ser feito – porque há estímulos externos ou internos que a isso obrigam – sempre da mesma forma, não é criatividade: é o repetir de uma rotina adquirida ou de fórmulas sabidas. A criatividade está em encontrar novas soluções. Em trabalhando com jovens alunos de audiovisuais, a minha principal preocupação sempre foi que encontrassem a sua própria forma de ver, a sua própria forma de resolverem os problemas ou exercícios que lhes ia propondo. Claro que, para isso, haveria que aprendessem as técnicas existentes, as chamadas “regras de comunicação” e os trabalhos dos mestres – os antigos e os contemporâneos. Para que tivessem as “ferramentas” por forma a que pudessem materializar aquilo que a sua mente criava, juntando aquelas com esta. E, confesso, nunca deixarei de me surpreender com a capacidade criativa dos alunos. Mas a criatividade tem, em regra, três problemas graves: pressão, orientação e tempo. |
Por pressão entendo a urgência em fazer o que tem que ser feito. Urgência esta que não se prende com relógios ou calendários, mas antes com a necessidade de o fazer. Normalmente, quanto mais necessário é o fazer de algo, ou mais criativo ou menos criativo esse algo resulta. Ou bem que a solução encontrada é algo de novo, fruto da conjugação de saberes, experiências e do desejo de fazer com satisfação, ou então a execução acontece recorrendo a formulas sabidas, numa tentativa de obter o máximo de eficácia com o mínimo de esforço material ou intelectual. A orientação refere-se às áreas para as quais quem faz tem mais prazer ou satisfação. Não é comum encontrar criatividade numa tarefa que se detesta. Mesmo que não se saiba que se gosta do que se está a fazer, há que ter uma empatia positiva com a tarefa para que resulte em algo de criativo. Quando não, as mais das vezes, o resultado é algo de repetitivo, banal. A questão do tempo prende-se com o tempo de vida. As mais das vezes, o pico de criatividade acontece na juventude. O confronto com situações novas leva a soluções novas. Mas, à medida que o tempo vai passando, que se vai adquirindo mais experiência, a novidade vai diminuindo. O acumular de vivências, “problemas” e respectivas respostas vai conduzindo à aplicação de técnicas adquiridas e soluções sabidas como válidas. É o factor “economia de esforço” a aplicar-se novamente. Mas alguns há, de mente inquieta e com mais perguntas que respostas, que conseguem manter a sua criatividade bem activa ao longo de toda a vida. Esta tem sido a vertente que tenho tentado desenvolver junto dos alunos: que procurem manter em desequilíbrio o rácio perguntas/respostas, com prevalência para as primeiras. E se um dia um aluno me apresentar esta imagem como sendo a fotografia de uma túlipa e, confrontado com um pedido de explicação, me responder que é o espaço inter-molecular de uma tulipa, poderemos discutir a eficácia da fotografia enquanto meio de comunicação, bem como a técnica na sua obtenção, mas terei que aplaudir a sua criatividade. |
De tegel Andalus Frederico Mendes Paula |
||
De architectuur van de “Andalus“ was overvloedig gedecoreerd, zowel in gesneden of geschilderd houtwerk, als in smeedijzer, en in ornamenten van stucwerk of tegelpanelen. De Nederlandse kunstenaar M.C. Escher heeft veel van zijn creaties van optische illusies, onmogelijke figuren en paradoxen, gebaseerd op de betegeling van het Alhambra in Granada. De tegel Andalus vormde de basis voor de middeleeuwse en moderne betegeling, en heeft veel van de Romeinse tesseras en panelen overgenomen. De tegels worden tot op de dag van vandaag nog steeds vervaardigd in Marokko. De techniek die gebruikt wordt is de ‘tangtegel’-techniek, zo genoemd omdat er scherven van geglazuurd keramiek (vroeger met een tang geknipt), in verschillende combinaties van vormen en kleuren, gebruikt worden.
Deze worden later in panelen samengevoegd met een mengsel van kalk en fijn zand of gips, een proces dat ‘mazen’ genoemd wordt. |
De stukken worden vervolgens een tweede keer gekookt. Daarna worden de stukken in de benodigde vorm gesneden, om in de composities van de panelen gebruikt te kunnen worden. Een klus die groot vakmanschap vraagt. Hoewel de term “tangtegel” nog steeds gebruikt wordt, omdat de stukken vroeger met een tang gesneden werden, wordt er tegenwoordig een scherpe en zware hamer gebruikt, manqash genoemd.
Na het uitsnijden van de stukjes, worden deze gerangschikt met de geglazuurde kant naar beneden, volgens een van te voren gekozen patroon.
|
|
|
||
O azulejo Andalus Frederico Mendes Paula |
||
A arquitectura do Al-Andalus era profusamente decorada, seja em trabalhos de madeira talhada e pintada, de ferro forjado, de ornamentos em estuques ou de painéis de azulejo. O holandês M. C. Escher baseou muitas das suas criações de ilusões de óptica, figuras impossíveis e paradoxos na azulejaria do Alhambra de Granada O azulejo Andalus foi a base para a azulejaria medieval e moderna, e absorveu muito dos painéis de tecelas romanos. O seu fabrico ainda hoje subsiste em Marrocos. A técnica utilizada é a do azulejo “alicatado”, assim chamado pelo facto de utilizar fragmentos de cerâmica vidrada, com combinações de distintas formas e cores, que posteriormente são agregados em painéis, através de uma massa à base de cal e areia fina ou gesso, processo chamado de “embrechamento”. Esta técnica exige uma grande perícia ao nível do corte dos azulejos e mestria ao nível da disposição das peças para a composição dos painéis, já que as mesmas são dispostas com a face vidrada para baixo, não permitindo visualizar o resultado final.
O termo “azulejo” provem do Árabe “azzellij”, que significa pedra polida. |
De seguida as peças são cozidas uma segunda vez. Posteriormente as peças são cortadas ou “alicatadas”, um trabalho de extrema perícia, ganhando a forma necessária para serem utilizadas nas composições que constituem os painéis. Apesar de se utilizar o termo “alicatado”, porque inicialmente as peças eram cortadas com alicate, hoje utiliza-se um martelo pesado e bem afiado chamado manqash.
Tendo em conta que os Muçulmanos não utilizam elementos figurativos, os painéis são concebidos com motivos geométricos, muitos deles de grande complexidade.
|
Frisse wind Mo Haan |
||
Niets is zo bevorderlijk voor de creativiteit als opruimen. Opruimen in de meest brede zin van het woord; een frisse wind laten waaien door je huis, je geest leegmaken, je emoties de vrije loop laten, je lichaam reinigen; kortom, een bezem halen door je leven. Het is één van mijn favoriete bezigheden omdat het rust en ruimte creëert. Die ruimte kan vervolgens volstromen met inspirerende ideeën en inzichten, die weer om te zetten zijn tot acties waar je simpelweg blij van wordt, of die je verder kunnen helpen in waar je naar toe wilt. Voor mij betekent opruimen invulling geven aan het verlangen een steeds simpeler leven te leiden. Minder bezittingen, papieren- en financiële rompslomp en verplichtingen, en meer vrijheid. Dit is echter niet zonder slag of stoot gegaan. Toen ik begin 30 was bv., had ik bedacht dat het maar eens afgelopen moest zijn met die studentikoze mikmak in huis en goedkope kleding van de H&M. Minder spullen, maar van betere kwaliteit, was het devies. Ik genoot ervan, had het nodig en had het verdiend, zo hield ik mezelf voor. Het besef dat ik het me helemaal niet kon veroorloven en dat spullen misschien de ruimte vullen, maar niet de leegte, heb ik lang opzij geduwd. Ook het feit dat ik een dure smaak heb, helpt niet echt mee. |
Zes, zeven jaar later voelde ik hoezeer deze leefwijze mijn energie beïnvloedde, toch meer op me drukte dan ik doorhad. De beslissing het roer om te gooien volgde bijna net zo plotseling als de impulsaankoop van een dure tas. Afgelopen was het, schuldenvrij worden werd het devies. Die langzaam slinkende studieschuld, nou vooruit, maar voor het opruimen van de rest legde ik een motivatie aan de dag die zijn weerga niet kende. Opruimronde volgt na opruimronde; die dure rokken draag ik nooit, hup op marktplaats; deze boeken staan hier maar te verstoffen, herlezen zal ik ze niet, naar de kringloop ermee. Waar kan ik nog meer snoeien? Heerlijk! In deze “fase” zit ik nu een paar jaar en hij valt samen met mijn yogabeoefening. Door yoga maak ik mezelf schoon: fysiek en geestelijk. De discipline die ik heb aangeleerd zorgt ervoor dat ik de opruimacties ook daadwerkelijk onderneem. Yoga vervult me met rust, inspiratie en ambitie. Het besef hoe weinig ik nodig heb dringt steeds dieper tot me door. Toch heeft de koopfase, zoals elke fase, z’n functie gehad, alleen al omdat mijn leven zo gelopen is, het is een deel van mij. En ergens had ik het wél nodig, ter compensatie van de leegte en pijn, waar ik op dat moment geen andere oplossing voor had. Nu geniet ik van de ruimte die het proces van opruimen me geeft, én van mijn “oude” mooie spullen. |
Creativiteit Nico Buisman |
|||
Creativiteit verandert de werkelijkheid Beïnvloed de realiteit Is van alle tijd Het scheppingsproces is vanuit een idee, een droom, een fantasie of een wens iets nieuws creëren, iets maken. Dat zien we vooral veel in de kunst, maar ook een verandering tot stand brengen, een oplossing voor een probleem bedenken, andere werkwijzen bedenken behoren tot het fenomeen creativiteit. Een foto maken is in het kort een creatieproces. Je ziet iets (een idee) , je wilt het vastleggen (verlangen), je pakt je camera maakt een compositie (denkt na over) , neemt een besluit (beslissing) en klikt (doen). Droom Denken Beslissen Doen Droom Denken Beslissen Doen Droom Denken Beslissen Doen Droom En steeds zal het verlangen om de droom te creëren de motor, de energiegever zijn om de creatie te voltooien. Door creativiteit is de werkelijkheid steeds aan verandering onderhevig. |
De creatie zelf heeft energie gekost en geeft weer energie terug als de creatie klaar is; het geeft voldoening en zingeving. Het woord voldoening is op zich al heel mooi, het ontstaat als iets voltooid is na het doen ofwel voldoening. In een creatieproces zitten worstelingen en strijd en tegenslag en het doet een beroep op volharding en doorzettingsvermogen. En levert naast de creatie ook persoonlijke ontwikkeling op. Vanuit een idee kan iets nieuws ontstaan. Zo waren Teresa en ik een keer in gesprek over hoe leuk het zou zijn een keer het Quo Magazine naast de online presentatie ook als fysieke presentatie met optredens, voordrachten en tentoonstellingen van kunst en fotografie te realiseren. Het verlangen moet nog groeien.
Changing reality |
Creatief kijken Teresa Pinto |
||
Je kunt creatief zijn in het oplossen van een probleem, in het schilderen van de muren of een canvas, in het schrijven van een boek, … maar creativiteit zit ook in de manier waarop je naar de banaalste objecten kunt kijken, in je dagelijks leven. Neem de simpele handeling van kaas raspen, bijvoorbeeld. Een eenvoudige handeling in de bereiding van een eenvoudig gerecht. Ja, je kunt het zo creatief maken als je wilt door de slingers kaas in kleine hoopjes op je spaghetti te doen, of ze in kleine vierkanten te verspreiden geïnspireerd door een schilderij van Mondriaan,,,, maar nog creatiever vond ik Sharon’s opmerking, ze was een jaar of drie, toen zij naar dat stukje kaas keek dat daar lag op het aanrecht: “o mamma wat mooi! Het lijkt op een zee!” En zo kregen wij op die bewuste avond spaghetti met golven op het menu. |
Maar hoe mooi ze ook zijn, wat hebben ‘onze‘ creatieve ideeën met ons te maken? Wat maakt dat wij denken dat wíj zo creatief zijn in ons denken en in ons doen? Het hele idee van creatief zijn, is eenvoudig maar ook paradoxaal. Ooit mee gemaakt een heel ‘origineel’ idee te hebben, uiterst creatief, en daarna in een boek te lezen dat drie eeuwen eerder iemand anders dat al had bedacht? Of een heel aparte combinatie van kleuren gemaakt met pigmenten, zo uniek, zo origineel, zo creatief en een tijdje later zie je dezelfde kleur, nou ja, bijna dezelfde dan, op de muur bij één van je vrienden of in een interieurtijdschrift? Maar hoe het ook zij: of de ideeën van ons afkomstig zijn of dat ze in de lucht hangen (wat ik hier nu buiten beschouwing wil laten), het mooiste eraan vind ik dat we zo enorm kunnen genieten van al die creaties. Want als je het idee hebt dat je niet kunt creëren, kun je op z’n minst en zeker wel genieten van alles wat reeds gecreëerd werd. Zelfs van een simpel stukje kaas. |
|
|
||
Um olhar criativo Teresa Pinto |
||
Pode ser-se criativo na resolução dum problema, na maneira de pintar as paredes ou uma tela, no escrever dum livro, … mas criatividade está também na maneira como olhamos para os ojectos no nosso dia-a-dia, mesmo os objectos mais banais. Tome-se um simples pedaço de queijo como exemplo. Raspar o queijo, um simples acto, na preparação de um prato simples. Pode ser-se muito criativo na maneira de colocar a raspa do queijo no esparguete: em montinhos, em quadradinhos, inspirados num quadro de Mondrian,… mas ainda mais criativo achei o comentário da Sharon, tinha ela os seus três anitos, quando olhou para o pedaço de queijo que estava em cima da banca: ó mama, que lindo! Parece o mar! E foi assim que nessa dita noite tivemos esparguete com ondas para o jantar. |
Mas por mais bonitas que possam ser, o que é que têm as 'nossas' idéias criativas a ver connosco? O que é que nos faz pensar que somos nós os criadores das novas ideias e actos? O conceito de criatividade é simples mas também paradoxal. Já alguma vez te aconteceu ter uma ideia 'original', extremamente criativa e um dia lês num livro que uns três séculos antes já alguém havia tido a mesma ideia? Ou fazeres uma combinação de cores, uma mistura de pigmentos tão única, tão original, tão criativa e mais tarde vais encontrar essa mesma cor, ou muito parecida, na parede da casa dum amigo ou numa revista de decoração? Mas quer as ideias sejam nossas ou andem a pairar pelo éter (o que eu deixo agora aqui fora de questão), o mais importante é descobrirmos que podemos desfrutar tanto dessas criações. Porque se tens a idéia de que não podes criar, podes pelo menos e com toda a certeza, desfrutar do que já foi criado. Mesmo dum simples pedaço de queijo. |
Creatief met koffiemelk Pien Rebel |
||
“Ik ben niet creatief” hoor ik mezelf wel eens zeggen. Dat is niet waar, het is valse bescheidenheid van mij want hoewel ik geen kunstenaar ben, doe ik regelmatig iets creatiefs. Zo kocht ik eens een schilderij op de rommelmarkt van een vrouw op een gele stoel met een grijze achtergrond. Ik vond het schilderij heel mooi, maar besloot er iets aan te veranderen. Ik wilde de jurk van de vrouw een beetje bijverven en de achtergrond wat fleuriger maken. Toen ik eenmaal begon, kon ik niet meer stoppen en het schilderij is nu een vrouwenhoofd zwevend in een groene zee. Best mooi eigenlijk, en ontstaan uit toeval. Ik kijk er nog iedere dag met veel plezier naar. Creativiteit zit in kleine onverwachte dingen. Een mooi voorbeeld daarvan zie ik iedere dag op mijn werk. Ik help elke ochtend een mevrouw met aankleden, wassen en een boodschapje. Regelmatig vraagt de mevrouw of ik twee koffiemelk voor haar wil halen en natuurlijk wil ik dat. Het vreemde is alleen dat haar koelkast al vol staat met koffiemelkpakjes, zo'n stuk of zes zeven in de deur en dan nog een rijtje op de bovenste plank. Alle pakjes zijn bijna leeg of half leeg. Af en toe gooit mevrouw er één weg en dan moet ik er twee bijhalen. In het begin deed ik het maar gewoon, zonder iets te vragen. Na zoveel jaar thuiszorg ben ik wel wat vreemd gedrag gewend en bovendien zijn veel ouderen nu eenmaal gek op voorraden aanleggen en op overvolle koelkasten met eten wat niet meer helemaal vers is. |
Bij mijn vader zie ik ook altijd wel een pan met een onduidelijke brij in de koelkast staan. Op mijn vraag wat het is, krijg ik altijd eenzelfde antwoord, zoiets als: “Dat is de hutspot van dinsdag, die is nog goed hoor, niet weggooien,,! Weggooien is een vloekwoord bij veel ouderen. Toch begon de verzameling koffiemelkpakjes me te intrigeren, vooral omdat mevrouw heel goed wist dat de pakjes over datum waren natuurlijk drink ik die pakjes niet meer op, ik ben toch niet gek!]. Op mijn vraag waarom ze dan die pakjes allemaal in haar koelkast liet staan, kreeg ik niet meteen antwoord. Ze aarzelde even, en toen kwam het er heel stellig uit: “Ik vind het leuk staan.” De eerst volgende keer dat ik de koelkast opende, keek ik met nieuwe ogen naar de inhoud. De koffiemelkpakjes stonden keurig op een rij, de geel met blauwe logo's allemaal dezelfde kant op. Inderdaad, mevrouw had gelijk, het stond leuk. Het had bijna iets Andy Warhol- achtigs. Als Andy Warhol de schoonheid kan zien van een stapel soepblikken en er vervolgens inspiratie van krijgt om een schilderij te maken, dan kan deze mevrouw ook de schoonheid zien van een verzameling koffiemelkpakjes en er een stilleven van maken in haar eigen koelkastdeur. Ik haal nog steeds koffiemelk voor mevrouw. Ik weet nu dat ze de oude pakjes niet opdrinkt, maar er op een hele andere originele manier van geniet. |
Zondagochtend in November Paul Vens |
||
Het werk in de stallen op deze ochtend zat er bijna op en het zou de laatste werkdag van deze week worden. Het ochtendlicht zou zo doorbreken en de nieuwe dag zou zich presenteren. Ik slenterde naar buiten en keek naar het oosten. Tussen de zwarte takken van de notenboom achter de stallen zag ik het licht al, tegelijkertijd heel ver weg en ook al om me heen. Ik verwonderde me nog eens over het onvoorstelbaar groot bereik van het zonlicht. Het violet hangt nog over de aarde. Kwart over zeven in de nog schemerige ochtend en de aarde is nog alleen van zich zelf. Niemand heeft er nog iets aan gedaan, geen mens heeft de schemer doorklieft met aards gewriemel en gemier. Nee, dit is zuivere adem. De enige beweging die ik opmerk is die van de mist. |
In prachtige slierten trekt zij traag naar het oosten, komt langzaam van de aarde los en gaat voorts op in een eeuwige cirkel, die van het goede, levenbrengende water. Het goud in het Oosten schijnt door de boomtoppen en de al opkomende winterkou is als een lichte zuivere trilling aanwezig in de lucht. In de bossen schreeuwen de eksters, de kraaien en roofvogels de wereld wakker. Straks komen de mensen uit hun huizen, gaan de straat op, onderweg naar het een of ander, nemen ogenschijnlijk de wereld in bezit. Maar zoals het nu is lijkt het alsof de mens heel weinig kan veranderen aan de wereld zoals zij in wezen is. Zij gaat haar eigen baan, haar eigen ritme, zonder te vragen waarom. Zoals het er nu uitziet kan het niet anders zijn dan dat liefde haar drijfveer is en tegelijk haar reden van bestaan. |
Creativiteit Gonny Kruisdijk |
||
Je gaat natuurlijk niet in Frankrijk wonen, als je niet creatief bent. Of je moet erg veel geld hebben. Creatief zijn is in mijn ogen, met dát wat je hebt weer nieuwe dingen creeëren. Je bent creatief als je alle mogelijkheden benut, die voor handen liggen tot iets totaal nieuws. Een kast opschilderen is het minste. Maar allerlei onderdelen overal vandaan halen, dáár samen iets heel nieuws van maken, is het uiterste. Creatief is niet alleen scheppen, maar ook slim en handig scheppen. Moderne kunst staat voor vernieuwing. Iets scheppen, dat nog niet eerder gezien is. En dat kan eigenlijk ook alleen maar door een stevige mix te maken, waardoor een verrassend element ontstaat, waar men ook nog bij na moet denken: he, wat gebeurt hier..? Dat is een heel proces. Mensen onderschatten het proces vaak, omdat het werkstuk, het eindresultaat zo simpel kan zijn. Hier is het een paradijsje om te scheppen. Er is ruimte, er zijn materialen en er is geen standaard regel. Maar... het idee moet geboren worden. Het is scheppen van een sfeer en het scheppen van nuttige plekken. En het is puur voor mezelf. Creativiteit is geen bouwpakketje. Je kunt wel cursussen doen, om ideeën op te doen, technieken te leren, maar het scheppen zelf moet ontstaan. Geef jezelf eerst de ruimte en verzamel van alles, waar je een goed gevoel bij krijgt. Wacht dan op het ultime moment en aarzel geen seconde meer, ook al ben je net achter de tv beland. Voorbeeld uit de praktijk. Het volgende 'probleem' diende zich aan. Ik wilde een kast in de keuken. Nou kan ik zo'n grutters kast kopen, graag, zelfs, maar dat is erg kostbaar. De muur is erg hoog, de er is veel ruimte. Zeg maar ik wil een kast van 2 meter bij 2.80. Heb even een kijkje genomen bij Emmaus, de kringloop keten van Frankrijk. Enorme bakkebeesten stonden er, groot en vooral donker, dicht en duur. De betere waren gewoon te klein. Dat gaat dus echt niet lukken. Vervolgens liet ik het weer los en ging in in de 'broed' houding. Nog echt geen idee hoe ik iets moest aanpakken, wel een vaag idee van wat ik wilde en wacht op inspiratie. Op een dag kwamen er vrienden logeren. Ze gaven me als kado een boek, met foto's van interieurs van oude beroemde gebouwen in de stad waar ik ooit woonde (en waar zij nog steeds wonen). Het is bijzonder leuk, de mooie huizen die je kent, ook eens van binnen te mogen zien. Weeshuizen, (geheime) broederschap bijeenkomst ruimtes, of gilde ruimtes, prive bibliotheken, archieven, allemaal van die oude goed bewaard gebleven interieurs. Een pracht boek. En op een avond zat ik het nog eens goed te bekijken, tot mijn oog viel op een oude boekenkast die in een donker interieur staat. Een gifgroene kast. Het effect is schitterend. Meteen gaan er belletjes rinkelen. |
Ik zie zoiets voor me in mijn oude franse donkere woonkeuken. Het effect zal niet minder zijn. Als keukenkast is dit erg ongewoon. Ik word steeds enthousiaster. Mijn gedachten gaan langs de materialen die ik heb. De oerlelijke keukenskastjes van de vorige bewoners bv, waar ik niks mee wil, maar die even heel mooi gediend hebben als tijdelijke opslagruimte. Immers hier wonen natuurlijk nog oud bewoners, als muizen enz. Ineens had ik een doel voor die kastjes. Ik heb ook nog een paar lundia stellingen staan....zou het passen? Meteen leg ik mijn idee uit aan de bezoekers. Ze leggen hun boeken acuut weg en gezamenlijk gaan we met de rolmaat, kijken of het mogelijk is. De kastjes, 6 stuks blijken precies op de plek te kunnen staan. De lundia is, en dat moet ook, wat smaller, waardoor een kast idee ontstaat. De lundia reikt tot vlak boven de balken van het plafond. Dat gaat helemaal lukken. En ik zie de kast voor me in diezelfde gifgoene kleur en mijn bruine aardewerk er mooi in uitgestald. Het zal niet alleen mooi zijn maar ook handig. Veel kastjes, laatjes en planken voor grote mooie keukenspullen. De kastjes hebben we diezelfde avond verplaatst, en de volgende dag hebben we samen de lundia muurvast aan de muur geschroefd. Het behang erachter is in perfecte staat, kan zo mee geschilderd worden. Het behang dat naast de kast zit, zal verwijderd worden en daar zal de muur gestuckt worden. Waardoor de kast automatisch een eigen achterwand heeft. De verf moet ik nog kopen, tot groot ongenoegen van mijn gasten, die het eind resultaat graag mee willen maken. Het was inderdaad even zoeken naar de juiste kleur, want, je moet zo'n gewaagde kleur altijd lichter nemen, en dan is het heel lelijk in de winkel. Bovendien zie je het echte resultaat pas als de kast helemaal geschilderd is, en niet een paar streken. Die eer kreeg de loodgieter, die een moeilijke klus aan de kachel deed. Terwijl hij bezig was, hield hij mij in de gaten. Die kleur op die lelijke kasten en ook op de muur...wat doet ze toch allemaal. Toen het klaar was, waren hij en ik super verrast. Het effect was magisch. En vandaag de dag trekt deze kast nog altijd de meeste aandacht, met veel bewondering. Dit is in mijn ogen Creativiteit bij uitstek. Het idee is niet echt van mij...maar de combinaties en de uitvoering weer wel. En op deze manier heb ik talloze andere creaties in huis staan. Meestal kostte het niet meer dan een paar schoeven en wat verf en veel zaag en timmerwerk. Ik zal maar niet vertellen, hoe ik de buizen in het souterain van mijn Amsterdamse woning, weg gewerkt heb, tot nieuwe meubels....dat is ongeveer ook zo'n verhaal.... |
Creativiteit Joris Barendrecht |
||
December is net voorbij. Een maand die overspoeld wordt door creativiteit. Het zijn de 4 weken, waarin de meeste mensen meer creativiteit stoppen als in de rest van het jaar. Rijmelarij, surprises en smakelijke creaties met kerst. Men begint met een leeg papier, schaar, lijm of een leeg bord en dan maar zwoegen om er iets van te maken. Dit geldt ook voor kunst. Creativiteit begint met niks en dan wordt er gevormd, geboetseerd , geschreven en geschrapt met de geest of materie tot er iets is. Een creatie. Die creatie kost tijd, veel tijd. Het eindresultaat geeft overigens niet altijd weer wat een creatieveling/kunstenaar door maakt voor hij tot zijn eindproduct komt. Laat staan hoeveel tijd er in gestoken is. De ogenschijnlijke eenvoud bijvoorbeeld bij een werk van Piet Mondriaan (1872-1944), toont niet welke weg hij aflegde voor hij hiertoe kwam. Hij begint rond zijn twintigste met tekeningen en landschappen, vooral om geld te verdienen. Geld verdienen was ook het voornaamste motief bij het maken van de bloemstillevens en portretten. Pas op veertigjarige leeftijd komt er steeds meer abstractie in het werk van Mondriaan. En rond zijn vijftigste levensjaar maakt hij de werken waarmee hij over heel de wereld beroemd werd (hiernaast een voorbeeld, Compositie met rood, geel en blauw, 1921). Zwarte lijnen die vakken vormen en die gekleurd worden met de primaire kleuren. Er verstrijken zo tientallen jaren voor hij tot deze vorm komt. De vorm, bekend als nieuwe beelding of neo-plasticisme, zelf vormgeven in een werk nam ook de nodige tijd in beslag. Mondriaan was lang bezig met het zoeken naar je juiste plekken voor de lijnen en vakken. |
Overigens was Mondriaan nog niet klaar met zijn zoektocht. Er volgde nog werken waarbij juist de lijnen een kleur kregen (bijvoorbeeld: Compositie met gele lijnen; 1933) en het laatste werk voor zijn dood, Victory Boogie Woogie (onvoltooid, 1944) waarbij de lijn is opgebroken door verschillende kleuren. Een ander mooi voorbeeld is Kazimir Malevitsj (1878-1935). Hij schilderde Zwart Vierkant (zie hiernaast, 1913). Malevitsj maakte het beroemde schilderij, evenals Mondriaans beroemde werken, in de tweede helft van zijn leven. Malevitsj was minder strikt dan Mondriaan, die absoluut geen diagonalen wilde en zelfs schilderijen als ruit ophing om diagonalen te vermijden. Malevitsj maakte bijvoorbeeld ook Zwarte Cirkel (1915). Beide kunstenaars blijven hun hele leven zoekend naar de juiste vorm. Er is geen eindpunt. Malevitsj gaat na het abstracte suprematisme, waar Zwart Vierkant en Zwarte Cirkel onder vallen, door met meer realistische kunst. Zo is de kunst van het creëren, vooral beginnen, doorzetten, ploeteren en er uitkomen … of niet. En opnieuw beginnen. Zoeken naar de juiste vorm, die niet bestaat, en hopen dat er iets ontstaat dat ten minste meer tevreden stemt dan het vorige (stadium). Het begin van het nieuwe jaar geeft het idee van een leeg vel. Alles kan, maar gebeurt pas wanneer je de eerste streep zet, de eerste letter schrijft of de eerste vouw maakt. Begin. Start ergens met zin of tegenzin en gooi al je ziel en zaligheid erin. Zie waar het uitkomt, geniet ervan, berg het op, gooi het weg of verkoop het. Maar bovenal, creëer! |
The Cosmic Dance Maria João Gamito |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Most of us are acquainted with recent discoveries in quantum physics – perhaps some readers have had mystical experiences or altered states of consciousness which quantum physics has helped to explain. This evolutionary step in our consciousness has fostered the awareness of a deeper perception of reality - we’re now aware that everything in our Universe is conceived as energy vibrating at different speeds. On one side of the energy spectrum we have Matter, energy condensed and vibrating at a very low speed, and on the opposite side Spirit, dispersed energy vibrating at the highest speed. Needless to say, due to the fact that we are all vibrating energy we’re intrinsically connected. And because music is also organized vibrating energy, my intention in this article is to show why we’re deeply influenced by music and how we constantly apply creativity to attain self-empowerment and integrity! “Music is wired deeply into us”, says Dr. Daniel Levitin (1), a cognitive psychologist who runs the Laboratory for Music Perception, Cognition and Expertise at McGill University in Montreal. In his book “Music, The Brain, and Ecstasy: How Music Captures our Imagination" he states that (p. 312): "All emotions are either negative or positive. Negative emotions arise when experience falls short of anticipation. (…) Conversely, positive emotions come about when experience exceeds anticipation. (…) Most emotion bobs up and down as our emotional life registers as surges and outbursts. Most emotion bobs up and down as small waves on a sea of motivation. But we experience a feeling of well-being when small positive emotional events occur continuously, and we become depressed or irritable when a train of small negative events accost us. From these principles, it's easy to see how music generates emotion. Music sets up anticipations and then satisfies them. It can withhold its resolutions, and heighten anticipation by doing so, then to [sic] satisfy the anticipation in a great gush of resolution." Music organizes vibrations in ways that enhances our emotional state and expands our consciousness. We choose a special song to better communicate and intensify our emotions with a loved one, to sooth a child or to calm our nerves; we play a relaxing melody to induce a meditative state, we listen to music while driving or during many of the waiting moments we daily endure. Sometimes we go to a concert or a theatre to feel the musical vibrations live and clear. Most of us also use music as a healing therapy, even if only unconsciously. By selecting music that uplifts our energy when feeling tired or sleepy, or music that brings joy to the sadness we are experiencing, we are supporting the harmony of our own emotions and our physical body. This idea of music as a healing force is supported by Pythagoras (6th B.C.), who after his investigations on the therapeutic value of harmonics concluded, the real power of the seven modes of the Greek system of music could incite or allay the different emotions. “Pythagoras cured many ailments of the spirit, soul, and body by having certain specially prepared musical compositions played in the presence of the sufferer or by personally reciting short selections from such early poets as Hesiod and Homer.” - Manly P.Hall ”The Secret Teachings of All Ages” The Sweet Music of Poetry! In Ancient Greece, music was considered to have the power to act upon and modify the state of feelings of individuals – the power to induce action, to strengthen or to weaken the mental balance and even to generate a state of unconsciousness, where the will of the individual is kept absent. They’ve recognized correlations between the musical sounds and the natural processes that were deemed capable of influencing the human conduct. Their concept of Ethos expressed the organization, differentiation and balance of the rhythmical components, melodic and poetic alike. And the synchronicity of all those elements was considered to be of major importance on the music influence over the human character. Andrew Barker, in his “Greek Musical Writings” specifies the following: “But melodies themselves do contain imitations of character. This is perfectly clear, for the harmoniai have quite distinct natures from one another, so that those who hear them are differently affected and do not respond in the same way to each. To some, such as the one called Mixolydian, they respond with more grief and anxiety, to others, such as the relaxed harmoniai, with more mellowness of mind, and to one another with a special degree of moderation and firmness, Dorian being apparently the only one of the harmoniai to have this effect, while Phrygian creates ecstatic excitement.” Vibrations flow through many different media besides music, either fully expressed or subliminally. Dr. Masaru Emoto, author of the book “Messages from Water”, whom we know from the movie “What the Bleep Do We Know”, devoted his investigations to the analysis of the effects of consciousness and emotions, beauty and ugliness, and various kinds of music on the molecules of water. In his book, he shows the most amazing images of the differently shaped water crystals generated by each specific projection or influence during his several experiments. This video captures those images beautifully: And indeed, as mentioned in the film “What The Bleep Do We Know: Down The Rabbit Hole”, if our bodies are 70% water, what kind of vibrations are we going to feed them?! |
The Music of the Spheres: The father of the diatonic scale (scale of eight notes to the octave) and the laws governing consonance and dissonance, Pythagoras (2) conceived the universe to be an immense monochord, with its single string connected at its upper end to absolute spirit and at its lower end to absolute matter--in other words, a cord stretched between heaven and earth. From the sphere of the earth to the sphere of the moon; one tone; from the sphere of the moon to that of Mercury, one half-tone; from Mercury to Venus, one-half; from Venus to the sun, one and one-half tones; from the sun to Mars, one tone; from Mars to Jupiter, one-half tone; from Jupiter to Saturn, one-half tone; from Saturn to the fixed stars, one-half tone. The sum of these intervals equals the six whole tones of the octave.” He also conceived a twelve-fold system starting with the empyrean, the sphere of the fixed stars, followed by the spheres of Saturn, Jupiter, Mars, the Sun, Venus, Mercury, the Moon, and the Elements Fire, Air, Water, and Earth. To the various notes of the diatonic scale the Pythagoreans gave names derived from an estimation of the velocity and magnitude of the planetary bodies. As each planet spiraled endlessly through space, it was believed to sound a certain tone caused by its displacement of the Ether. Vibrations – everything is expressed through vibrations; therefore it seems accurate to acknowledge that if we are susceptible to the influence of music, we are also being influenced by the Music of the Spheres, the vibrations of the planets on their spiraling cosmic dance through our solar system. Table of relationship between Musical Notes, Planets, Colors, Principles of Man and States of matter:
In his work Mysterium Cosmographicum ('the cosmic mystery'), published in 1596, Johannes Kepler, “speculated that one of the five (platonic) solids could be inserted between each concentric planetary sphere. This seemed to explain why there were just six planets (Mercury, Venus, Earth, Mars, Jupiter, Saturn) with five intervals separating them, and why the intervals were so irregular. Convinced that he had discovered a subtle geometric relationship between the diameters of the planetary orbits and their distances from the Sun. The scheme worked reasonably well with the planetary distances then accepted, but even Kepler could see that it wasn't perfect. Assuming that better data on planetary orbits would bear out his theory, he devoted the rest of his life to justifying his vision through scientific observation and hard mathematical proofs.” David Plant in “Kepler and the Music of the Spheres” |
Tarot: Bekers III Petra Stam |
||
Op de kaart zijn drie vrouwen te zien die duidelijk iets te vieren hebben. De bokalen zijn opgericht, alsof ze proosten op het geluk en de goede oogst die ze hebben binnengehaald. Op de grond ligt het herfstfruit, de symbolische oogst van de afgelopen tijd. Die is niet zomaar uit de lucht komen vallen, daar is voor gewerkt en daar hebben ze in geïnvesteerd. Die energie heeft iets opgeleverd en dat is een feestje waard! De meerwaarde is dat het geluk gedeeld wordt. Ieder heft haar glas op naar de volgende. De vrouwen zijn te vergelijken met de drie Gratiën uit de Griekse en Romeinse mythologie. Zij waren drie zusters Aglaia (schoonheid en glans), Euphrosyne (vreugde) en Thalia (opbloeiend geluk). Samen staan ze voor vruchtbaarheid, creativiteit en charme. Dit moment is natuurlijk niet voor altijd vast te houden. Het is een tijdelijke toestand die weer voorbij gaat. Maar het leert je dat door te durven geloven in je ideaal, je de toekomst hoopvol tegemoet kunt zien. |
Film and creativity John Schwab |
||||||||||||
The creative possibilities in film are endless. They can be about artists and the creative process, or films can also be artistic works in themselves by using new techniques and technology or by showing us new ways and perspectives of seeing ourselves and the world around us. Try the experience of watching these excellent films about talented artists and people who have a creative ability that keeps them alive under the most difficult circumstances. Many of these artists struggled with abuse, pain or sadness, either in their childhoods or during adult life, and they managed to somehow deal with their misery and desires by channeling it through their creative impulse.
JP |
Violinists that Fiddle About Marcos Moraes |
||
The art, the trees and the Stone An interview with Paulo Neves By Teresa Pinto |
|
One of the ateliers of Paulo Neves, built among the pine trees, right next to the gate of the farm where he lives, is his first visit card. The building shows already the grandeur of his work. The door itself is a sculpture and it has the monumentality that characterizes great part of his work. The ribs carved in the wood, that leafy effect, a hallmark of his sculptures, give to the work's grandeur smatterings of a simple and tender beauty. Every artist expresses himself through his work, but many talk about it too. That’s not the case: "I'm not a man of many words.” Paulo let his work speak for itself. He knows that he would be short of words to express his visionary thoughts, his emotions, the images, the dream. And also because: "while I work, that piece of art is mine. But when I finish it, it does not belong to me anymore. Nothing is mine. I think it’s like having children: they are ours and they are not”. Paulo Neves started painting when he was about seventeen years old: "paintings, because it was much easier to carry. To make sculptures you must have a space and besides, the materials are heavy and I was hitchhiking back then. I would always carry drawings, sheets and canvas with me. But painting and drawing is always related to sculpture. I still do it. In earlier times I wandered a lot in Paris, Madrid and then in the South of Portugal. My dream was to live from my work. I was living in the kind of place where nothing unusual is supposed to happen. I had to get out of here. Nowadays, I think everything is going on here! " His experience and almost necessity to translate his interior in the art is quite older though. ”I remember to be always picking my father’s tools and I would go and carve wood. I should have been eight years old. I also remember a couple of years later, when the first man walked on the Moon, to have carved astronauts and a spaceship on a tree trunk. Since I’m very young I wanted to be a sculptor." While the images enliven the memory, a bird lands near the vine and starts a strident chirping. We laugh. Is the bird not in favour of many words too?:-) The wood … The choice of material was almost inevitable: I lived here in this village surrounded by wood: chestnut, oak, cedar, pine, … I started to work with the materials I had here. Only much later, when I went to Alentejo, to Vila Viçosa, I discovered the marble quarries and I started then to work the marble as well. I could have been about thirty… On the ecological question that arises due to his choice of the materials, Paulo says: "Two years ago I planted 1700 Chestnuts. I think when you cut a tree you should plant more. And this is what I have been doing throughout my life. And usually there is also wood that has to be cut down, one way or another, as for example the cedar tree. I work a lot with Cedar. In the winter when there are whirlwinds cedar trees fall very easily. I know that after a storm, I will have Cedar to work. There is a very close relationship between me and nature." What is your relationship with the wood and what is your relationship with the stone? They are very different materials. What you can do with wood you can’t do with stone. I like to work the stone. I really like the stone! But I like só much the wood! The wood has more to do with me: it’s more organic, it’s alive, it is always moving. The wood is lighter, the wood smells, … The stone is cooler, is heavier. It is different. You work with themes. How does a theme emerge? It happens on the spot. While working, things happen. A theme arises and I work it out. Then there is a moment in which the topic ceases. That doesn’t mean that I won’t restart it later. Each theme has a different number of pieces; this is also an intuitive process. It arises. This exhibition now taking place in Lisbon, ‘saints’, is a work with 30 pieces. No special reason for this number. |
Your work has often religious themes. What is your relation with religion? The churches always enchanted me as holy places. I am a religious person though I am not a practitioner of religion. I like to represent angels but I do not intend to convey something religious to people. The pieces I call 'saints', you can call them something else. What my work raises in you it’s your world, not mine. There were two events that left deep prints in your heart and you brought them to light in your work: the death of your brother, and later the death of your mother. Yes, when my brother died I made a series of pieces with the theme ' birth and death ' and when my mother died I made a work, a kind of crumpled paper, with crushed scraps of cardboard, some kind of monsters. That work is in the attic, one day I will exhibit it. It was my way of liberating myself putting out the energy and the pain. Life happens to everybody, happens to me too. One day I also will die. For the rest, my work is more my relationship between me and the material and between me and the sacred. And that process is almost unconscious, in the sense that I am more an instrument. When I work with the chainsaw I get sometimes astonished with some movements. When I look back to certain lines I sometimes wonder: how did it go this way? Keith Jarret said almost the same in an interview: "the hands go. Often I don’t know where about do they go. But the less I worry about it the better the music I make." There is some routine in your daily life… My day to day life is here, week in week out. I get up very early, I love to get up early and work in the morning. I stop for lunch and use the afternoon to take care of business (phone calls, meetings with clients, …). In the evening I have my diner, I watch a bit TV or listen to music. Then I like to go early to bed. I like a certain isolation. I really like to be alone. How do you see your work, all parts, all themes... My entire work is a great piece. All the pieces are one. It is a process that is not yet complete. I'm very happy with my work but it’s not finished yet. It's like life: your life is until you die, it never ends before. Processes are always unfinished processes, every day I feel the need to work. The sun shines, the birds chirp, on the table there is already a bottle of wine, a beer, figs … As the fado says: ' bread and wine suits the table of a Portuguese house”. Paulo gave another interview (to a young woman who had to do a work on art, for the university) and we went on with our conversation on our new art project. Our annual meetings in Portugal are a must since I came to live in the Netherlands, but last year we also met in Brussels, to the opening of his exhibition at the bookstore Orfeu. It was a very synchronic meeting: Paul’s wish to open a gallery and my wish to start again to organize exhibitions and 'open podia’. So we decided to join forces and to do this work together. In the editor’s block you can read more about this project and in the pages of art you can see the design of the gallery, made by our friend, architect Fernando Castro Coelho. In the next issue we will give more details on our (ad)venture. Spontaneity still prevails in Portugal: you never know with what for ideas you leave the restaurant when you enter just to have some grilled fish :-) |
A arte, as árvores e a pedra Uma entrevista com Paulo Neves Teresa Pinto |
|
Um dos ateliers de Paulo Neves, construído entre os pinheiros, ali mesmo junto ao portão da quinta onde ele vive, é o primeiro cartão de visita. Na construção vislumbra-se já a grandiosidade da sua obra. A própria porta do atelier é uma escultura e tem a imponência e a altura que caracteriza grande parte dos seus trabalhos. As nervuras esculpidas na madeira, esse ‘folheado’ quase constante nas suas peças, deixam na majestuosidade da obra laivos duma beleza simples e terna. Todo o artista se expressa através da sua obra, mas muitos há também que falam sobre ela. Nao é o caso de Paulo Neves: “eu nao sou de muitas palavras”. O Paulo deixa a obra falar por si. Ele sabe que as palavras ficariam sempre aquém dos seus pensamentos visionários, das emocões, das imagens, do sonho. E também porque: “enquanto trabalho uma peca ela é minha, mas depois de acabada já não me pretence. Nada é meu. Acho que é como ter filhos: são nossos mas também não são”. Paulo Neves começou a pintar por volta dos dezassete anos: “pintura porque era muito mais fácil de transportar. Para fazer escultura é preciso ter um espaço: os materiais são pesados e eu na altura andava à boleia. Andava com desenhos com folhas, com telas. Mas a pintura e o desenho estão sempre ligados à escultura; ainda hoje faço desenhos. Naquela altura andei muito por Paris, Madrid e depois pelo sul de Portugal. O meu sonho era viver daquilo que eu fazia. Eu vivia aqui num sítio onde não se passava nada. Eu tinha de sair daqui. Hoje em dia acho que tudo se passa aqui!” A sua experiência e quase necessidade de traduzir o seu interior na arte é bastante mais antiga. “Lembro-me de andar sempre a pegar nas ferramentas do meu pai e ia esculpir coisas em madeira. Devia ter então os meus oito anos. Lembro-me também, mais tarde, quando o primeiro homem foi à lua; peguei num cepo e esculpi astronautas e um foguetao. Desde muito novo que eu queria ser escultor.” Enquanto as recordaçôes avivam a memória vem um pássaro pousar perto da vinha e comeca um chilreio quase estridente. Rimos. Será que o pássaro também não é a favor de muitas palavras?:-) A madeira… A escolha do material foi quase inevitável: eu vivia aqui nesta vila rodeado de madeira: castanheiros, carvalhos, cedro, pinheiro,… Comecei então a trabalhar com os materiais que tinha aqui. Só muito mais tarde, um dia em que fui ao Alentejo, a Vila Viçosa, é que descobri as pedreiras de mármore e aí comecei a trabalhar o mármore também. Devia ter os meus trinta anos… Quanto à questão ecológica que se põe devido à escolha do material, Paulo diz:: ”Ainda há dois anos plantei 1700 castanheiros. Eu acho que quando se corta uma árvore se devem plantar mais. E é isso que eu tenho vindo a fazer ao longo da minha vida. E normalmente também há madeiras que, duma maneira ou doutra, têm de ser deitadas abaixo, como por exemplo o cedro. Eu trabalho muito com cedro. No Inverno quando há vendavais o cedro cai muito facilmente. Eu sei que quando há uma tempestade, no dia seguinte vou ter cedro para trabalhar. Há uma relacão muito estreita entre mim e a natureza.” Qual é a tua relação com a madeira e qual é tua relação com a pedra? São materiais muito diferentes. Aquilo que se faz com um não se pode fazer com o outro. Eu gosto muito de trabalhar a pedra. Gosto muito da pedra! Mas gosto muito, muito da madeira! A madeira tem mais a ver comigo: é mais orgânica, é um material que é vivo, está sempre a mexer. A madeira é mais leve, a madeira tem cheiro, … A pedra é mais fria, é mais pesada, é diferente. Tu trabalhas com temas. Como é que te surge um tema? Acontece na hora. Enquanto trabalho, as coisas vao acontecendo. Um tema surge e eu trabalho-o. ‘Depois há um momento em que o tema esgota. O que não quer dizer que mais tarde não volte a retomá-lo. Cada tema tem um número diferente de peças, isso é um processo intuitivo também. Surge. Esta exposição que decorre agora em Lisboa, ‘santas’ é uma obra com 30 peças. O número não tem uma razão especial. |
O teu trabalho tem muitos temas religiosos. Qual é a tua relação com a religião? As igrejas sempre me encantaram como lugares sagrados. Sou religioso, não sou praticante. Gosto de representar anjos mas não pretendo transmitir algo religioso às pessoas. As peças a que eu chamo ‘santas’ podes chamar-lhes outra coisa. O que a minha obra suscita em ti é o teu mundo, não é o meu. Houve dois acontecimentos que te marcaram muito e que transmitiste na tua obra: a morte do teu irmão e mais tarde a morte da tua mãe. Sim, quando o meu irmão morreu fiz uma série de peças com o tema: ‘nascimento e morte’ e quando a minha mãe morreu fiz uns trabalhos, uma espécie de papel amarrotado, com restos de papelão esmagados, uns monstros. Estão no sotão, um dia hei-de expô-los. Foi um bocado uma forma de eu me salvar, de deixar sair a energia e a minha dor. A vida acontece a toda a gente, acontece-me a mim também. Um dia também vou morrer. De resto o meu trabalho é mais a minha relação entre mim e o material e entre mim e o sagrado. E é um processo quase inconsciente, em que eu sou mais um instrumento. Ao trabalhar com a moto-serra fico por vezes admirado com certos movimentos. Quando olho para certas linhas por vezes pergunto-me: como é que isto foi parar ali? Keith Jarret disse quase o mesmo numa entrevista: “as mãos vão, muitas vezes nem eu sei bem para onde. Mas quanto menos me preocupo com isso melhor é a música que faço.” O teu dia-a-dia é feito duma certa rotina… O meu dia-a-dia é de semana para semana aqui. Levanto-me muito cedo, gosto muito de me levantar cedo e de trabalhar de manhã. Páro para almoçar e uso a tarde mais para tratar dos negócios (telefonemas, encontros com clientes,…). À noite janto, vejo um pouco de televisão ou ouço música. Depois gosto de me deitar cedo. Gosto do recolhimento, gosto muito de estar sózinho. Como é que vês a tua obra, todas as peças, todos os temas… O meu trabalho todo é uma grande peça. As peças todas são uma só. E é um processo que ainda nao está concluído. Estou muito contente com o meu trabalho mas ainda não está acabado. É como a vida: a tua vida é até tu acabares, nunca é antes. Nesse sentido os processos são sempre processos inacabados, todos os dias sinto a necessidade de trabalhar. O sol brilha ainda, os pássaros chilreiam, em cima da mesa há já entretanto uma garrafa de vinho, uma cerveja, figos… Como diz o fado: ‘numa casa portuguesa fica bem pão e vinho à sua mesa”. O Paulo deu mais uma entrevista (a uma jovem que tinha de fazer um trabalho sobre arte, para a faculdade) e a seguir retomámos a nossa conversa sobre o nosso novo projecto de arte. Os nossos encontros anuais em Portugal são um must desde que eu vim viver para a Holanda, mas o ano passado encontrámo-nos também em Bruxelas, para a inauguração da sua exposição na livraria Orfeu. Foi um encontro muito sincrónico a nível de trabalho: o desejo do Paulo de querer abrir um espaço e o meu desejo de começar de novo a organizar exposições e ‘open podia’. Então resolvemos juntar forças e vamos fazer esse trabalho em conjunto. No texto redactional podem ler um pouco sobre este projecto e nas páginas de arte podem ver o desenho do espaço que o amigo arq. Fernando Castro Coelho tomou a cargo. Na próxima edição sairemos com mais detalhes sobre o nosso empreendimento. Em Portugal a espontaneidade ainda impera: nunca se sabe com que ideias se sai do restaurante quando se entra só para comer uns carapaus grelhados.:-) |